گزارش خبری تحلیلی کیهان
جنگ اقتصادی آمریکا علیه متحدان قدیمی ترامپ توافق خود را زیر پا گذاشت
سرویس خارجی-
جنگ تعرفه‌های ترامپ علیه کانادا، مکزیک و چین
- که یک ماه پیش شروع اما موقتاً تعلیق شده بود- دیروز رسماً اعمال شد و بدین ترتیب ترامپ توافقی را که خود سال 2018 با کانادا و مکزیک بسته بود زیر پا گذاشت.
در جعبه ابزار ترامپ غیر از تعرفه، تحریم، قلدری و دروغ چیز دیگری نیست. وی با جمله «به‌خاطر دیگران سربازان آمریکایی را به کشتن نمی‌دهیم» علیه اروپا جنگ تعرفه به راه اندخته است. در این مسیر او، نیز دوست و دشمن هم نمی‌شناسد. منطق ترامپ «آمریکا در موضع برتر قرار دارد» و «همه باید از آمریکا تبعیت کنند» است. این مسیر، این حق را به وی می‌دهد که تمامی معاهدات بین‌المللی را حتی اگر خود، طرف امضا‌کننده آن باشد، زیرپا بگذارد.
ترامپ روز سه‌شنبه جنگ تعرفه‌ای را علیه دو متحد قدیمی خود یعنی (کانادا و مکزیک) از سر گرفت آن هم در آن حوزه‌هایی که سال 2018 خود با آنها امضا کرده بود. البته ماجرای توافق تجاری بین آمریکا با کانادا و مکزیک به دهه 90 میلادی برمی‌گردد. سال 1992 قرارداد تجارت آزاد آمریکای شمالی (نفتا) میان سه کشور آمریکا، کانادا و مکزیک به امضا رسید. آمریکا پیش از تصویب نفتا در کنگره قانون‌گذاری خود در اواخر سال 1993، کانادا و مکزیک را وادار کرد که دو معاهده جانبی دیگر را نیز به نام‌های همکاری‌های زیست‌محیطی آمریکای شمالی (NAAEC) و همکاری‌های کارگری آمریکای شمالی (NAALC) به امضا رسانده و به آن متعهد باشند. واشنگتن با این تعهدات از کانادا و مکزیک می‌خواست تا خود را ملزم به رعایت شیوه‌نامه‌ها و مقررات مشابه آمریکا در این حوزه‌ها کنند. آمریکا سود خوبی از قرارداد نفتا به دست آورد. سال 2001 مجله اقتصادی «پرسپکتیو» در گزارش خود از این قرارداد، نفتا را «سود خالص» برای آمریکا خواند. سال 2012 در یک نظرسنجی از کارشناسان اقتصادی بازارهای جهانی، 95درصد آنها معتقد بودند که این آمریکاست که از نفتا سود می‌برد. سال 2015 مجله «مروری بر مطالعات اقتصادی» وابسته به دانشگاه آکسفورد هم طی بررسی‌هایی نشان داد که رفاه در آمریکا در نتیجه قرارداد نفتا افزایش یافته است. سال 2017 نیز واشنگتن‌پست اعتراف کرد که اکثر اقتصاددانان آمریکایی معتقدند نفتا با افزایش تجارت به اقتصاد آمریکا سود رسانده است.
اشتهای سیری‌ناپذیر آمریکا
علی‌رغم این که «نفتا» کاملاً به نفع آمریکا بود اما ترامپ راضی نبود و سود بیشتری می‌خواست. وی سال 2018 کانادا و مکزیک دو متحد نزدیک آمریکا را تحت فشار قرار داد و ضرب‌الاجلی برایشان قرار داد تا به مذاکرات جدید جهت دستیابی به توافقی جایگزین برای نفتا تن دهند. تهدیدات ترامپ جواب داد و در نوامبر 2018 (آبان 1397) توافق جدیدی بر مکزیک و کانادا از سوی ترامپ تحمیل شد؛ توافقی که محدودیت‌های بیشتری بر کانادا و مکزیک به نفع آمریکا اعمال می‌کرد. چندی بعد و در دومین ماه حضور مجدد ترامپ در کاخ‌سفید تجربه نشان داد که او به این توافق که خود بر مکزیک و کانادا تحمیل کرده نیز راضی نیست و به دنبال تبعیت محض این دو کشور از خود است. وی یک ماه پیش جنگ تعرفه‌ای را رسماً علیه کانادا و مکزیک کلید زد اما در ادامه به امید تبعیت این کشورها از سیاست‌های اقتصادی آمریکا آن را تعلیق کرد. اما روز سه‌شنبه به دنبال شکست این امیدواری‌ها رسماً جنگ تعرفه‌ای را علیه این دو متحد قدیمی و البته کشور چین آغاز کرد. ترامپ در این زمینه گفت: «به مدت ۴۰سال آمریکا مورد سوءاستفاده قرار گرفته است. هرکسی که بخواهد از این کشور سوءاستفاده کند، هزینه سنگینی در انتظارش خواهد بود. آنها از طریق تعرفه‌ها مجازات خواهند شد.» رئیس‌جمهور آمریکا عنوان کرد از روز سه‌شنبه (دیروز) تعرفه‌های 25درصدی بر کالاهای دو کشور کانادا و مکزیک اعمال شود. او هدف از اعمال این تعرفه‌ها را این طور عنوان داشت که «دو کشور مجبور شوند تلاش بیشتری برای مبارزه با قاچاق فنتانیل به داخل آمریکا انجام دهند.» ترامپ در اول ماه فوریه (13 بهمن) فرمان اجرائی را امضا کرده بود که به موجب آن مقرر شد دولتش بر روی کالاهای وارداتی از مکزیک و کانادا تعرفه‌های ۲۵درصدی اعمال کند. با این حال وعده رهبران دو کشور کانادا و مکزیک در این رابطه که اقداماتی را برای مهار قاچاق موادمخدر در مرزهای آمریکا انجام دهند و به همین جهت رئیس‌جمهور آمریکا دستور داد اجرای فرمان صادرشده به مدت یک ماه به تعویق بیفتد.
ترامپ همچنین پیش‌تر با صدور فرمانی تعرفه‌های گمرکی بر تمام کالاهای چینی وارداتی به آمریکا را از ۱۰درصد به ۲۰درصد افزایش داده بود. ترامپ هدف از افزایش تعرفه‌های گمرکی بر کالاهای وارداتی چینی را کشاندن پکن به میز مذاکره برای محدود کردن ورود فنتانیل به آمریکا عنوان کرد و گفت: «من به این نتیجه رسیده‌ام که چین به اندازه کافی در جهت انجام اقدامات موردنیاز برای کاهش بحران ورود موادمخدر غیرقانونی به آمریکا قدم برنداشته است.»
اقتصاد آمریکا هم لطمه خواهد خورد
بسیاری از کارشناسان بر این باورند که این تعرفه‌ها باعث تلاطم گسترده در بازارهای جهانی و همچنین افزایش تورم در داخل آمریکا و در نهایت به ضرر کارگران آمریکایی تمام خواهد شد. «فایننشال‌تایمز» همین دیروز نوشت: تعرفه‌ها مشکل آمریکا را حل نمی‌کند و رسانه‌های دیگر نیز خبر دادند که پس از اعلام خبر وضع تعرفه‌ها بر کانادا و مکزیک بازار سهام آمریکا سقوط کرد. در حالی که تعرفه‌ها ممکن است تسکین کوتاه‌مدتی برای صنایع آمریکایی فراهم کنند، اقتصاددانان در مورد اقدامات تلافی‌جویانه احتمالی از سوی شرکای تجاری نیز هشدار می‌دهند که می‌تواند زنجیره‌های تأمین جهانی را مختل کرده و قیمت مصرف‌کننده آمریکایی را افزایش دهد. اما نکته مهم این جنگ تعرفه‌ای این است که، دوستان و متحدان سنتی آمریکا مثل کانادا، مکزیک و اتحادیه اروپا هم از آن در امان نیستند. به گزارش یورونیوز، بررسی مؤسسه اقتصاد بین‌الملل «پترسون» نشان می‌دهد که اعمال این تعرفه‌ها «به اقتصاد تمامی طرف‌های درگیر، از جمله آمریکا، آسیب خواهد زد.»
واکنش چین، کانادا و مکزیک
جنگ تعرفه‌ای ترامپ علیه چین، کانادا و مکزیک با واکنش تُند این کشورها مواجه شده است. پکن با اعمال تعرفه ۱۵درصدی بر روی برخی از محصولات پایه آمریکا، به ترامپ پاسخ داد. به گزارش ایرنا به نقل از خبرگزاری رویترز، چین روز سه‌شنبه بی‌درنگ به اعمال تعرفه‌های جدید ایالات‌متحده پاسخ و از افزایش ۱۰ تا ۱۵درصدی تعرفه‌های وارداتی که مجموعه‌ای از محصولات کشاورزی و غذایی آمریکا را دربر می‌گیرد، خبر داد. در نتیجه این رویکرد، دو اقتصاد برتر جهان یک گام دیگر به سوی یک جنگ تجاری فراگیر نزدیک‌تر شدند. رویترز اضافه کرد: «بنابر اعلام وزارت دارایی چین، پکن از ماه مارس (اسفند و فروردین)، ۱۵درصد تعرفه اضافی بر مرغ، گندم، ذرت و پنبه و ۱۰درصد مالیات اضافی بر سویا، گوشت خوک، گوشت گاو، محصولات دریایی، میوه، سبزیجات و واردات لبنیات از آمریکا اعمال می‌کند. پکن همچنین در واکنش به تعرفه‌های چهارم فوریه (۱۶ بهمن ۱۴۰۳) آمریکا، ۲۵ شرکت آمریکایی را به دلایل امنیت ملی، تحت محدودیت‌های صادرات و سرمایه‌گذاری قرار داد، اما از افشای نام آنها خودداری کرد.» گفتنی است چین بزرگ‌ترین بازار برای محصولات کشاورزی آمریکا است و در سال ۲۰۲۴ محصولات کشاورزی آمریکا به ارزش ۲۹.۲۵میلیارد دلار را وارد کرده است که کاهش ۱۴درصدی نسبت به سال قبل را نشان می‌دهد و با کاهش ۲۰درصدی در سال ۲۰۲۳ همراه است.
کانادا: صادرات برق را متوقف می‌کنیم
تعرفه‌های ترامپ علیه کانادا نیز با واکنش فوری کانادا مواجه شد. «داگ فورد»، نخست‌وزیر استان انتاریوی کانادا در واکنش به اقدام ترامپ عنوان کرد در صورت تحقق این اقدام، صادرات برق به این کشور را قطع خواهد کرد. به گزارش فارس به نقل از «هیل»، فورد در جریان گفت‌وگو با خبرنگاران عنوان کرد: «اگر آنها بخواهند برای نابودی انتاریو وارد عمل شوند، من هم اقدام دیگری انجام خواهم داد. مثلاً اینکه با رضایت خاطر کامل، روند صادرات انرژی کانادا برای آنها را قطع خواهم کرد.» وی این را هم گفت که آمریکا اصلی‌ترین مشتری برق کانادا است... آنها به انرژی ما نیاز دارند و باید درد را احساس کنند. آنها می‌خواهند علیه ما اقدام کنند ما هم اقدام علیه آنها را دو برابر می‌کنیم.»
خطرات سیاسی
روزنامه واشنگتن‌پست هم نوشت که جنگ اقتصادی ترامپ، خطرات سیاسی به دنبال خواهد داشت. بر اساس این گزارش «این تصمیم یک حرکت بزرگ اقتصادی است که به‌طور قطع آمریکاییها آن را نمی‌خواهند.» به گزارش ایرنا از این روزنامه پرشمارگان آمریکایی، تعرفه‌های ۲۵درصدی موردنظر ترامپ قرار است بر کالاهای وارداتی از کانادا و مکزیک اعمال شود، اما نتایج نظرسنجی‌های انجام‌گرفته حاکی از بروز خطرات سیاسی و تاثیر آنها بر اقتصاد آمریکا و دو کشور دوست و همسایه است.